Δραματοθεραπεία, χοροθεραπεία, παιγνιοθεραπεία, αρωματοθεραπεία, θεραπεία ομάδας, ατομική θεραπεία, θεραπεία οικογένειας, προπονητής ζωής και πολλές άλλες μορφές θεραπείας μπορεί να συναντήσει κανείς οι οποίες προσφέρονται και από ανθρώπους που δεν έχουν τα τυπικά προσόντα του ψυχιάτρου ή παιδοψυχιάτρου ή νευρολόγου-ψυχίατρου ή ψυχολόγου, τα οποία βάσει νόμου απαιτούνται για να μπορεί κάποιος νόμιμα να παρέμβει στον ανθρώπινο ψυχισμό. Στην Ελλάδα που ισχύει ο κανόνας του «ότι δηλώσεις είσαι» με το παραθυράκι του νόμου που προβλέπει την δραστηριότητα του συμβούλου ψυχικής υγείας κ.α., μπορεί κάποιος να παράσχει υπηρεσίες συμβουλευτικής ή ψευτοθεραπείας χωρίς να κατέχει την απαιτούμενη από το νόμο άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στις προαναφερθείσες ειδικότητες των ψυχιάτρων/ψυχολόγων.
Ο κάθε πελάτης κατά την προσωπική μου γνώμη πρέπει να έχει την δυνατότητα να επιλέγει ελεύθερα αυτόν που θα εμπιστευτεί, αρκεί να διασφαλίζεται η σωστή του ενημέρωση για την ύπαρξη ή μη των τυπικών προσόντων του επαγγελματία ψυχικής υγείας. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στον Ελληνικό χώρο με αποτέλεσμα πολλοί να ευαγγελίζονται τον ρόλο του θεραπευτή χωρίς να έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις στην ψυχολογία ή ψυχιατρική και χωρίς αυτό να το γνωρίζει ο υποψήφιος πελάτης τους. Ως αποτέλεσμα αυτού του φαινομένου παρατηρούμε στις μέρες μας αύξηση όσων ευαγγελίζονται τον ρόλο του «θεραπευτή» «ψυχίατρου» ή «ψυχολόγου» μέσα από μεθόδους αμφιβόλου αποτελεσματικότητας που εμπλέκουν φιλοσοφίες πολιτισμών και θρησκειών της ανατολής με τον χριστιανισμό, σε συνδυασμό με διάφορες επιστημονικού τύπου προσεγγίσεις. Η «Αύρα του σώματος» τα «Τσάκρα» ή η επίκληση διάφορων αγγέλων που υποτίθεται ότι έχουν εξειδικευμένη θεραπευτική δράση ή χρήση διαφόρων αρωμάτων με «θεραπευτικές ιδιότητες» προσφέρουν δρόμους σε αυτό που αποκαλούμε «θεραπεία». Επιπροσθέτως η σύγχρονη τάση θέλει τον πελάτη να μην δημιουργεί άμεση θεραπευτική σχέση με τον θεραπευτή του και να «θεραπεύεται» στο σπίτι του μέσω της παρακολούθησης εξειδικευμένων dvd που δίνουν έναντι αδράς αμοιβής οδηγίες και ασκήσεις που θεραπεύουν ή απλά επιλέγοντάς την συμμετοχή σε συνεδρίες που προσφέρονται μέσω διαδικτύου. Για τις τελευταίες οφείλουμε να επισημάνουμε ότι στερούνται επιστημονικής εγκυρότητας και ότι είναι αμφιβόλου αποτελεσματικότητας.
Καλό θα ήταν να γνωρίζει κανείς, ότι όταν κάποιος έχει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του ψυχολόγου ή ψυχίατρου δεν βάζει μόνο περιφραστικούς τίτλους όπως αυτούς που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου που στην πλειοψηφία τους θεωρούνται παράνομοι, αλλά αποκαλύπτει με τρόπο άμεσο την ειδικότητα του. Ένας επαγγελματίας στο χώρο της ψυχικής υγείας έχει ως οφείλει, σε εμφανές σημείο την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και δεν παροτρύνει να διατηρηθεί κρυφή η σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου όπως συμβαίνει με τους σύγχρονούς μάγους που διατείνονται ότι μπορούν να λύσουν μάγια αρκεί ο πελάτης τους να μην αποκαλύψει σε κανέναν ότι ακολουθεί «θεραπεία» για τα λυθούν αυτά. Επιπλέον πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι οι συνεδρίες ψυχολόγων ή ψυχιάτρων απαλλάσσονται από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) και σε όσες περιπτώσεις ο πελάτης επιβαρύνεται με τον εν λόγω φόρο, το πιθανότερο είναι ότι αυτός που έχουμε επισκεφτεί και εμπιστευτεί δεν είναι κάτοχος της απαιτούμενης άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, οπότε δεν έχει τα αναγνωρισμένα τυπικά προσόντα που απαιτούνται βάσει νόμου.
Η σχέση πελάτη και επαγγελματία ψυχικής υγείας πρέπει να είναι μία σχέση ισότητας, όπου ο ψυχικός σύμβουλος δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρεί ότι βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση από τον πελάτη του. Όταν ο/η σύμβουλος μπεί στη διαδικασία να θεωρήσει υπεύθυνο τον πελάτη για την αναποτελεσματικότητα της ψυχικής παρέμβασης, αυτό αποτελεί δείγμα έλλειψης επαγγελματισμού. Ένας επαγγελματίας στο χώρο ψυχικής υγείας όταν διαπιστώσει τη μη αποτελεσματική παρέμβαση του οφείλει να παραπέμψει το περιστατικό σε άλλο επαγγελματία του χώρου, διαφορετικά αυτό που μπορεί να υποθέσει κανείς με ασφάλεια είναι ότι οι οικονομικές απολαβές είναι το κίνητρο να συντηρηθεί μία μη αποτελεσματική σχέση πελάτη-συμβούλου.
Όταν κάποιος πελάτης πιστέψει ότι έπεσε θύμα εκμετάλλευσης οφείλει να διακόψει τη σχέση με τον συγκεκριμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας και αν το θεωρεί αναγκαίο να απευθυνθεί στις αρμόδιες αρχές ή στους αρμόδιους συλλόγους ψυχολόγων και ψυχιάτρων που έχουν τη δυνατότητα να κινηθούν νομικά σε περίπτωση που διαπιστωθεί απουσία των τυπικών προσόντων από τον φερόμενο ως επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Όλα αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη η πολιτεία να περιχαρακώσει το νομικό πλαίσιο που προστατεύει τον ανυποψίαστο πελάτη από κάθε είδους «θεραπευτές» που δεν έχουν τα τυπικά προσόντα και μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ψυχική υγεία του ατόμου και της κοινωνίας γενικότερα.
Ανδρέας Κολίσογλου Ψυχολόγος
Συνεργάτης στο Πρόγραμμα
Εκφραστικής Κίνησης
του Πανευβοϊκού Συλλόγου ΑμεΑ
«Άνθρωπος-Ελπίδα-Πολιτισμός»
Τράπεζα Πειραιώς:
