Μάιος

Ο Μάιος  είναι ο πέμπτος μήνας του χρόνου κατά το Ιουλιανό και Γρηγοριανό ημερολόγιο με 31 ημέρες . Ήταν ο τρίτος μήνας του δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου και ο 11ος μήνας του Αττικού ημερολογίου ονομαζόμενος Θαργηλιών  23 Απριλίου -23 Μαΐου  . Είναι ο τρίτος και τελευταίος μήνας της άνοιξης . Η ονομασία του προέρχεται από το όνομα της αρχαίας ρωμαϊκής θεότητας  Maja [Μάγια] . Κατά τον Πλούταρχο  το όνομα του το πήρε από τη μητέρα του Ερμή, τη νύμφη Μαία  που ήταν η πιο όμορφη από τις πλειάδες  - επτά κόρες του τιτάνα Άτλαντα και της  Ωκεανίδας νύμφης  Πλειόνης .
Οι  Αρχαίοι πρόγονοί μας  γιόρταζαν τα Θαργήλια , αρχικά αγροτική γιορτή, και τιμούσαν το θεό Απόλλωνα .Ρίζες  προχριστιανικές  που έκαναν τότε λατρευτικές τελετές για να είναι γόνιμοι οι αγροί , αλλά και τα οικόσιτα  ζώα . Έκοβαν ένα κλαδί ελιάς και στολίζανε με ταινίες  διάφορα φρούτα , μικρά φλασκιά με κρασί, λάδι , μέλι  και το κρεμούσαν εξώθυρα του σπίτια τους Το κλαδί στο τέλος της γιορτής το κρεμούσαν στις θύρες των ναών και τις πόρτες των σπιτιών όπου έμενε ώσπου να ξεραθεί  μέχρι την επόμενη χρονιά οπότε το έκαιγαν και τοποθετούσαν το καινούργιο. Οι ρίζες του εθίμου του μαγιάτικου στεφανιού που και εμείς  συνεχίζουμε βρίσκονται εκεί.. Το στεφάνι που φτιάχνουμε από διάφορα  λουλούδια του αγρού ή από τον κήπο , στάχια , ελιά συμβολίζουν την ευτυχία , τη χαρά και την αφθονία  που επιθυμούμε για τα σπίτια μας και τις οικογένειές μας . το δε σκόρδο που τοποθετούμε στο στεφάνι είναι η επιθυμία απομάκρυνσης του κακού.
Οι Αρχαίοι  Ρωμαίοι είχαν πολλές γιορτές το Μάιο .Στην αρχή του μήνα τιμούσαν τη Bona Dea [θεά Αγάθη] με γιορτές  που παρευρίσκονταν  αποκλειστικά μόνο γυναίκες. με την Από τις πιο γνωστές γιορτές ήταν τα  φλοράλια αφιερωμένα στη ρωμαϊκή θεότητα  Φλώρα  [Χλωρίδα] και συνδεόταν με την ευφορία των αγρών.  Τα Floralia ήταν τα ρωμαϊκά ανθεστήρια .Άλλη γιορτή  τους ήταν τα Lemuria [Λεμούρια] που τη γιόρταζαν 9, 11, 13 Μαΐου και ήταν αφιερωμένη στους νεκρούς  και στον εξευμενισμό τους.
Τα βυζαντινά χρόνια  στην Κωνσταντινούπολη  όλοι πήγαιναν στο Στάδιο όπου παρουσία του αυτοκράτορα  όλοι μαζί υποδέχονταν με ύμνους τον Μάιο  την Πρωτομαγιά.                          
Μια από τις πιο παλιές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων ήταν τα Ανθεοφόρια που τη γιόρταζαν το μήνα Θαργηλιώνα προς τιμήν της θεάς της γεωργίας Δήμητρα και της κόρης της Περσεφόνης που ανέβαινε από τον Άδη. Αυτές τις γιορτές τις είχαν επίσης οι αρχαίοι Ρωμαίοι που τις ονόμαζαν Ροσύλλια  και τις κράτησαν και οι βυζαντινοί αυτοκράτορες .
Πρέπει να προσθέσουμε ότι στα Ανθεστήρια, τη γιορτή των ανθέων της Αρχαίας Ελλάδας, ανασταινόταν ο «σκοτωμένος» Ευάνθης - επίθετο του Διονύσου - που όπως λέει η μυθολογία απ’ το χυμένο αίμα του φύτρωσε η άμπελος.
Με την πάροδο του χρόνου  η αρχική έννοια χάθηκε, αλλά συνεχίζουν να διατηρούνται  μέσα από τη λαϊκή παράδοση  να υφίστανται σαν απλές γιορτές  και χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο  και  ο λαός πιστεύει ότι στο μήνα Μάιο συνυπάρχουν ιδιότητες από το καλό και κακό καθώς η αναγέννηση και ο θάνατος.
Ο Μάιος είναι ο μήνας των λουλουδιών και της βλάστησης , Στη λαϊκή παράδοση σχετίζεται με τα μάγια και τη μαγεία. , γι’ αυτό ο λαός λέει να αποφεύγονται οι γάμοι και οι σοβαρές  εργασίες . Μια παροιμία μας λέει ότι «Το Μάη μήτε δένδρο μα φυτέψεις, μήτε παιδί να   παντρέψεις». Οι ονομασίες του προέρχονται  κυρίως από τη φύση όπως: Ο Μάης ο Καλομηνάς, ο Λουλουδάς , ο Πράσινος, ο  Φουσκοδένδρης , ο Τριανταφυλλάς κ.α.

Στα Έθιμα της Πρωτομαγιάς  συγκαταλέγονται:


Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι : Είναι το πιο  παραδοσιακό έθιμο που συνεχίζει να συνδέειτο παρελθόν με το παρόν   το κρεμάμε στην εξώπορτα  την πόρτα του σπιτιού μας  μέχρι τις  24 Ιουνίου οπότε το καίμε στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη .








Το αμίλητο νερό : Τα κορίτσια σηκώνονται μόλις χαράζει η μέρα και παίρνουν  τα λουλούδια που
είχαν μαζέψει τη προηγούμενη ημέρα και πάνε στο πηγάδι για να φέρουν χωρίς να καθόλου μιλήσουν  στο σπίτι και μετά να πλένονται όλοι απ’αυτό. Το έθιμο συναντάται σε νησιά του Αιγαίου.






Το Πήδημα της φωτιάς :
Την παραμονή της Πρωτομαγιάς, μαζεύονται μόλις δύσει ο ήλιος και ανάβουν φωτιές με ξερά κλαδιά

που συγκέντρωσαν αρκετές μέρες πριν. Όσο η φωτιά είναι αναμμένη οι γυναίκες χορεύουν κυκλικούς χορούς γύρω από τη φωτιά και τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια για την Πρωτομαγιά.   Τα νέα παιδιά βρέχουν τα μαλλιά και τα ρούχα τους και πηδάνε  πάνω από τις φωτιές αποσκοπώντας  να διώξουν  τον χειμώνα και την αρρώστια. Στην συνέχεια όλοι παίρνουν έναν δαυλό από φωτιά και την πηγαίνουν στο σπίτι τους για να φύγουν όλα τα κακά

Υπάρχουν και άλλα πολλά έθιμα της Πρωτομαγιάς που γιορτάζονται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας όπως : το Μαγιόπουλο, που το ονομάζουν και  Φουσκοδένδρι ή Ζαφείρη , αυτό  γιορτάζεται στην Ήπειρο και στη Θεσσαλία, το έθιμο της πιπεργιάς στην Εύβοια, τα Ξόρκια της Πρωτομαγιάς για το διώξιμο των φιδιών στην Ήπειρο, κ.λπ.

Ο Μάιος θέλει προσοχή ακόμα και στη διατροφή “Το Μάη μάραθο μην τρως, αν είσαι και γιατρός” λένε στην Κρήτη γιατί πιστεύουν ότι πάνε τα φίδια στα μάραθα κι αφήνουν το φαρμάκι τους. Επίσης το κρασί πρέπει από εδώ και πέρα να πίνεται νερωμένο γιατί είναι ο πρώτος μήνας που δεν έχει “ρο” στο όνομά του και “Μήνας που δεν έχει ρο, το κρασί θέλει νερό”.

Το Μάιο η  Εκκλησία μας τιμά στις 8 τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Είναι ο Ιωάννης ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού, αυτός που έγραψε το τέταρτο ευαγγέλιο και την αποκάλυψη. Στην κεντρική Ελλάδα “κρατούν την αργία” του Αγίου που τον λένε και “Χαλαζία” γιατί αλλιώς στέλνει το χαλάζι και καταστρέφει τα σπαρτά.στις 21 η εορτή του  μεγάλου Κωνσταντίνου και της μητέρας του Ελένης και στη Βόρεια Ελλάδα τελούνται τα Αναστενάρια μια από τις πιο χαρακτηριστικές και ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις της λαϊκής λατρείας

και στις 29 της Αναλήψεως, υπάρχει έθιμο να παίρνουν από το βυθό μια πέτρα καλυμμένη με πρασινάδα, τη “μαλλιαρή”, και να τη φέρνουν σπίτι για υγεία και ευτυχία. Η Ανάληψη είναι και για τους κτηνοτρόφους μεγάλη γιορτή. Για να μην “αναληφθεί” το γάλα των ζώων, βάζουν πάνω από το δοχείο που αρμέγουν γαλατσίδα “για το κακό μάτι” Η λαϊκή μας παράδοση  λέει  ότι της Αναλήψεως, τα μεσάνυχτα, ανοίγουν οι ουρανοί και όποιος έχει καθαρή καρδιά μπορεί να δει το Χριστό.

Εργατική Πρωτομαγιά:

Η εργατική πρωτομαγιά καθιερώθηκε ως εργατική γιορτή στις 20 Ιουλίου του 1889 στο Παρίσι κατά την διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς και σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την  1η Μαΐου του 1886 που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας  και κατέληξε σε αιματοχυσία μετά από λίγες ημέρες , εξ αιτίας της επέμβασης της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας. 

Στην απεργία είχαν πάρει μέρος 350.000 εργάτες από 1.200 εργοστάσια . Την πρωτομαγιά 90.000 εργάτες κατέβηκαν στους δρόμους σε μαχητική πορεία. Επικεφαλής της πορείας ήταν  ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς, η γυναίκα του Λούσι και τα επτά παιδιά τους

Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα  έγινε στην Αθήνα το 1893,   με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη Η 1ηΜαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη. Και γι’ αυτό έγινε Κυριακή  2 Μαΐου, για να έχει. η γιορτή μαζικό χαρακτήρα. 

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Σοσιαλιστής», που εξέδιδε ο Καλλέργης(αρ.φωτο), στις 5 το απόγευμα της Κυριακής συγκεντρώθηκαν στο Στάδιο πάνω από 2.000 σοσιαλιστές και εργαζόμενοι. Η «Εφημερίς» τους υπολόγισε μόνο σε 200 και σημείωνε σε άρθρο της: «Οι πλείστοι εξ αυτών ήσαν εργάται, ευπρεπώς κατά το πλείστον ενδεδυμένοι, με ερυθράς κονκάρδας επί της κομβιοδόχης, και πολύ ήσυχοι άνθρωποι. Αυτοί είναι οι πρώτοι σοσιαλισταί εν Ελλάδι, και συνήλθον χθες εις το πρώτον αυτών εν Αθήναις συλλαλητήριον
Οι συγκεντρωμένοι ενέκριναν ψήφισμα το οποίο είχε ως εξής:

«Συνελθόντες σήμερον την 2 Μαΐου, ημέραν Κυριακήν και ώραν 5 μ.μ. εν τω Αρχαίω Σταδίω, οι κάτωθι υπογεγραμμένοι μέλη του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου» και υπό μισθόν πάσχοντες εψηφίσαμεν:

Α) Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ' όλην την ημέραν, και οι πολίται ν' αναπαύωνται.
Β) Οι εργάται να εργάζωνται 8 ώρας την ημέραν.
Γ) Ν' απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των.
Δ) Το συμβούλιον του «Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου» να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν.»

Φέτος συμπληρώνονται 120 χρόνια από την πρώτη Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα  1893-2014