29 Μαΐου 1453 (Τρίτη Αποφράς Ημέρα)

Τελείωνε σε δυο ημέρες η Άνοιξη και θα άρχιζε η εποχή του καλοκαιριού αλλά πριν κλείσει η εποχή της άνοιξης κάτι πολύ τραγικό και αλησμόνητο επρόκειτο να συμβεί. Η καρδιά του  Βυζαντίου, η Κωνσταντινούπολη – η Βασιλεύουσα , θα έπαυε  να πάλλει στις 29 Μαΐου του 1453 .Ημέρα της εορτής  της αγίας Θεοδοσίας  Οσιοπαρθενομάρτυρος της Κωνσταντινουπολίτιδος. Ο λαός της Κων/πολης από το βράδυ της 28ης Μαΐου του 1453 ετοιμαζόταν για τον πανυγηρική αγρυπνία σε μια εκκλησία γεμάτη λουλούδια για τη μνήμη της και με την ελπίδα να σωθεί η Πόλη του Κωνσταντίνου που για περισσότερα από 1000 χρόνια  ήταν η πλέον λαμπρή πόλη του τότε γνωστού κόσμου.

Ξημέρωσε η Τρίτη 29 Μαΐου το θαύμα δεν έγινε «η Πόλις εάλω» και η μνήμη της Αγίας ήρθε σε δεύτερη μοίρα. Γιατί πρώτα φέρνουμε στη μνήμη μας τη μορφή του τελευταίου ηρωικού και συνάμα τραγικού αυτοκράτορα του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Δραγάση- Παλαιολόγου που δεν εγκατέλειψε το λαό και την Πόλη αλλά αγωνίστηκε μέχρι τέλους σε μια απέλπιδα προσπάθεια σωτηρίας της. Αν και έπεσε ηρωικά μαχόμενος στα 48 χρόνια του ( 9 Φεβρουαρίου 1404 – 29 Μαΐου 1453 ), εντούτοις στη μνήμη ζει ως θρύλος  μέχρι και σήμερα 562 χρόνια μετά την Άλωση της.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στις 21 Μαΐου που ο σουλτάνος  Μωάμεθ Β΄ έστειλε πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη και ζητούσε την παράδοσή της με την υπόσχεση να επιτρέψει στον Αυτοκράτορα και σε όσους το επιθυμούσαν να φύγουν με τα υπάρχοντά τους και ότι θα αναγνώριζε τον Κωνσταντίνο ως ηγεμόνα της Πελοποννήσου και ότι εγγυόταν την ασφάλεια του πληθυσμού που θα παρέμενε στην πόλη ο Παλαιολόγος  έστειλε  προς τον Μωάμεθ τον Πορθητή μια απάντηση που θα παραμένει αιώνια παρακαταθήκη:
«….Τήν δε πόλιν ου σοι δίδομιν κοινη γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών» 

Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ ο  πορθητής

Η τελευταία λειτουργία που έγινε  στην Αγιά Σοφιά , πριν την Άλωσή της από τους Οθωμανούς, ήταν στις 28  Μαΐου  ημέρα Δευτέρα   του  1453 ,όπου πρώτος  προσήλθε ο Κωνσταντίνος,  απλά ντυμένος χωρίς τις πορφύρες του μόνο με το σπαθί του στάθηκε μπροστά στην ωραία πύλη και  κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων. Ο ναός  του Ιουστινιανού  , η  Αγία Σοφία, δεν είχε ανοίξει τις πόρτες  του από τις   12 Δεκεμβρίου    1452 , δηλαδή την ημέρα που  έγινε η  κοινή  λειτουργία Ορθοδόξων  και   Καθολικών για   να επισημοποιήσουν    την ένωση των δύο εκκλησιών .
Η Πόλη έπεσε και αυτό σημάδεψε ουσιαστικά και την οριστική διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Οθωμανούς.

Η Άλωση

Η πτώση της Βασιλεύουσας ήταν θέμα χρόνου ,ήταν η ταφόπλακα σε μια αυτοκρατορία που είχε διάρκεια ζωής περίπου 1100 χρόνια, οι αιτίες πολλές αλλά ο καθοριστικός παράγοντας είχε ξεκινήσει από την 4η Σταυροφορία , Στις 12 Απριλίου του 1204 ή Κωνσταντινούπολη αλώθηκε  από τους Φράγκους  .

Οι  ευγενείς τότε την εγκατέλειψαν .Ακλόνητοι απόμειναν μόνο  οι κληρικοί  που δήλωσαν και  την υποταγή  της βασιλίδας  των πόλεων, και ο λαός, που πάντα  πληρώνει τα σφάλματα , τα μικροσυμφέροντα  και την έλλειψη   διορατικότητας  των  ηγετών του.                                           Η εποχή των Παλαιολόγων 1261-1453 χαρακτηριζόταν από την σταδιακή αποδυνάμωση  και μείωση της εδαφικής έκτασης  της  αυτοκρατορίας  που οφείλόταν  κυρίως  στις κατακτήσεις των Οθωμανών  Τούρκων  στη Μ.  Ασία   και μετά  το 1354  στη Χερσόνησο 

του Αίμου, ενώ η λατινοκρατία συνεχιζόταν σε μεγάλα τμήματα  του Ελληνισμού .                  Μετά την άλωση της κατά την 4η Σταυροφορία άρχισε και η πτώση μέχρι που βρέθηκε πλέον σε πλήρη οικονομική, πολιτική και πολιτισμική παρακμή και έγινε η σκιά της άλλοτε πανίσχυρης Αυτοκρατορίας.

Η  δεύτερη άλωση και οριστική  , αυτή του 1453, συνέπεσε  και με  το τέλος του 100νταετούς πολέμου μεταξύ Γαλλίας και Αγγλίας. Αυτό το ιστορικό γεγονός αποτελεί  και τον διαχωρισμό μεταξύ  της   μεσαιωνικής  και  της  σύγχρονης Ιστορίας .

Η Πύλη του Χαρισίου όπως είναι σήμερα  και υπάρχει πινακίδα που
υπενθυμίζει ότι  από κεί μπήκε ο Μωάμεθ ο Πορθητής  

Η λαϊκή παράδοση είναι γεμάτη από θρύλους και δοξασίες βάσει των οποίων η Άλωσης της Πόλης ήταν «θέλημα Θεού» . Κατά τη λαϊκή παράδοση δεν έγινε πιστευτό ότι ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος πέθανε και αυτό αποτελούσε για χρόνια το σημείο αντίστασης του υποδουλωμένου λαού. Κατά τον θρύλο όταν μπήκαν οι Οθωμανοί στην Πόλη άγγελος Κυρίου άρπαξε τον βασιλιά και τον πήγε σε μια σπηλιά  βαθιά στη γη και κοντά στη Χρυσόπορτα και εκεί θα μείνει μαρμαρωμένος μέχρι να τον ξεμαρμαρώσει ο άγγελος και…… 

Άλλος θρύλος  που επισημαίνει το σημαντικό ρόλο της εκκλησίας που την βυζαντινή εποχή ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αρχή μετά τον αυτοκράτορα λέει ότι όταν μπήκαν οι Οθωμανοί  

στην Αγία Σοφία δεν είχε τελειώσει η θεία λειτουργία και ο παπάς πήρε το Άγιο Δισκοπότηρο μπήκε σε μια πόρτα που αμέσως έκλεισε ερμητικά και κατά τις παραδόσεις θα ανοίξει όταν επιστρέψει στους Βυζαντινούς η Πόλη και τότε ο παπάς θα τελειώσει τη λειτουργία.

Πάντα κατά θρυλούμενα την ημέρα που έπεσε η Κωνσταντινούπολη ένας γέρος ψαράς την ώρα που τηγάνιζε ψάρια του είπαν «Εάλω η Πόλις» και αυτός τους απάντησε ότι πρέπει να βγουν τα ψάρια από το τηγάνι για να σας  πιστέψω , πράγμα πάντα κατά τους θρύλους ότι συνέβη και ο γέρο ψαράς προφήτεψε πως όταν φύγουν οι Οθωμανοί από την Πόλη τα ψάρια θα επιστρέψουν στο τηγάνι για να τηγανιστούν και από την άλλη πλευρά.

Μέσα από τα μονοπάτια της φαντασίας  που ενώνονται με διαχρονικές γέφυρες με την ιστορία οδηγήσαμε τις σκέψεις μας στα συνταρακτικά ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την εποχή που συνέβησαν , την μετέπειτα πορεία του έθνους , αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης.