Το σύνδρομο Asperger ανήκει στις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και είναι μια ήπια και λειτουργική μορφή αυτισμού που επηρεάζει την δυνατότητα επικοινωνίας του ατόμου καθώς και τις κοινωνικές επαφές του. Πήρε το όνομά του από τον ψυχίατρο Hans Asperger to 1944 όπου παρατηρήθηκε η δυσκολία κάποιων εφήβων να ενταχθούν κοινωνικά μέσα σε μια ομάδα. Το σύνδρομο αυτό αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστή οντότητα στα τέλη της δεκαετίας του '80.
Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά τα οποία σχετίζονται και με τον αυτισμό. Ενώ τα παιδιά έχουν ανεπτυγμένο λεξιλόγιο δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν και να δημιουργήσουν κοινωνικές επαφές. Επίσης, εμφανίζουν περιορισμένα ενδιαφέροντα και ικανότητες, επαναλαμβάνουν δραστηριότητες και κινήσεις που κάνουν ή βλέπουν, παρουσιάζουν ελλείμματα στην αμοιβαία κοινωνική συναλλαγή και ο τρόπος ομιλίας τους είναι υπερβολικά ακριβής, μονότονος, ασυνήθιστος και σχολαστικός. Τα παιδιά με Asperger έχουν φυσιολογική και πάνω νοημοσύνη καθώς και εξέλιξη του λόγου, μπορούν να κάνουν χρήση της γραμματικής αρκετά νωρίς και με την κατάλληλη βοήθεια έχουν καλή επίδοση στο σχολείο. Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται σε ηλικία 5 και 8 ετών και η συχνότητα εμφάνισής του είναι περίπου 0,25℅ του πληθυσμού. Σε άλλες περιοχές η συχνότητα εμφάνισής του μπορεί να είναι και μεγαλύτερη και υπολογίζεται ότι τα αγόρια μπορεί να εμφανίσουν περισσότερο αυτό το σύνδρομο σε σχέση με τα κορίτσια.
Χαρακτηριστικά που εμφανίζουν τα άτομα αυτά είναι ότι ενώ θέλουν να δημιουργήσουν φιλίες δεν μπορούν διότι δεν γνωρίζουν τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, δεν κατανοούν τη μη-λεκτική επικοινωνία και δεν μπορούν να μοιραστούν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους. Ακόμη, δεν μπορούν να επικοινωνήσουν γιατί χρησιμοποιούν λέξεις ασυνήθιστες, δεν μπορούν να σταματήσουν όταν μιλάνε, δεν καταλαβαίνουν το χιούμορ και το μεταφορικό λόγο και εμφανίζουν δυσκολίες στον πραγματολογικό και σημασιολογικό τομέα της γλώσσας.
Επιπλέον, απομνημονεύουν εύκολα ο,τιδήποτε όμως δυσκολεύονται να κατανοήσουν διάφορες αφηρημένες έννοιες, αναπτύσσουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε κάποιο συγκεκριμένο χόμπι και δεν ασχολούνται με τίποτα άλλο, αναστατώνονται σε κάθε αλλαγή και δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε κάτι καινούριο με αποτέλεσμα να αγχώνονται και να φοβούνται την αποτυχία και την απόρριψη. Αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στο σχολείο και το 50℅-90℅ είναι αδέξια σε κάθε πρακτική δραστηριότητα που απαιτεί συντονισμένες κινήσεις.
Τα αίτια αυτής της νευρολογικής διαταραχής δεν είναι ακόμα γνωστά. Παρ’όλα αυτά παιδιά με Asperger μπορεί να εμφάνισαν βλάβες στα εγκεφαλικά κύτταρα από προγεννητικά και περιγεννητικά προβλήματα. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα αίτια οφείλονται σε βιολογικούς/γενετικούς παράγοντες,σε ένα πολύ μικρό αριθμό δομικών ανωμαλιών του εγκεφάλου καθώς και ίσως σε κληρονομικούς παράγοντες.
Η διάγνωση των παραπάνω χαρακτηριστικών του συνδρόμου είναι πολύ δύσκολη καθώς σχετίζεται με τον αυτισμό. Ωστόσο, γίνεται από διάφορους γιατρούς όπως παιδοψυχίατρο, ψυχολόγο και Λογοθεραπευτή και περιλαμβάνει ένα πλήρες ιατρικό και αναπτυξιακό ιστορικό του παιδιού, χορήγηση ψυχομετρικών και νευροψυχολογικών δοκιμασιών, αξιολόγηση των επικοινωνιακών ικανοτήτων του και ψυχιατρική εξέταση για πιθανά συνοδά προβλήματα. Στο σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας το παιδί δεν μπορεί να διατηρήσει την προσοχή του λόγω των εξωτερικών και οπτικών ερεθισμάτων ενώ στο σύνδρομο Asperger επικεντρώνει την προσοχή του σε ένα συγκεκριμένο τομέα.
Όσον αφορά την εκπαίδευση, τα άτομα αυτά μπορούν να φοιτήσουν σε κανονικό σχολείο έχοντας βοήθεια από κάποιο βοηθητικό δάσκαλο καθώς και από τους ίδιους τους γονείς κάνοντας εξάσκηση και στο σπίτι. Διάφορες τεχνικές διδασκαλίας που μπορούν να εφαρμοστούν στο σχολείο και στο σπίτι είναι οι ακόλουθες:
- Να μην υπάρχουν μεγάλες αλλαγές της καθημερινότητάς τους αλλά οι δραστηριότητες να είναι οργανωμένες και να αποφεύγουμε τις εκπλήξεις.
- Οι κανόνες της τάξης και του σπιτιού πρέπει να είναι απλοί και κατανοητοί.
- Ακούμε μέσα στην τάξη και στο σπίτι μαγνητοφωνημένους διαλόγους, τους μιμούμαστε και μαθαίνουμε τις βασικές αρχές μιας συζήτησης.
- Ενθαρρύνουμε τα παιδιά σε ομαδικά παιχνίδια έτσι ώστε να δημιουργήσουν φιλίες και προσπαθούμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον τους σε όλους τους τομείς.
- Χρησιμοποιούμε οπτικά ερεθίσματα, βοηθήματα και ιστορίες με κοινωνικό περιεχόμενο, μίμηση και παιχνίδια ρόλων.
- Αποφεύγουμε το χιούμορ, τον μεταφορικό λόγο ή τις αφηρημένες έννοιες.
- Πρέπει να έχουμε ένα τετράδιο επικοινωνίας με τους γονείς για να σημειώνουμε τις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού.
Στο μέλλον τα άτομα με Asperger μπορούν να ασχοληθούν με κάποια επαγγέλματα που να έχουν ένα σταθερό καθημερινό πρόγραμμα χωρίς αλλαγές (υπάλληλος γραφείου, προγραμματιστής Η/Υ κ.λπ.). Επίσης, οι συνάδελφοι και ο εργοδότης τους πρέπει να δείξουν κατανόηση για να βοηθήσουν αυτά τα άτομα να μην έχουν άγχος και ανασφάλεια με ό,τι κι αν ασχολούνται στην καθημερινότητά τους.
Επομένως, όταν ένα παιδί εμφανίζει τα εξής χαρακτηριστικά: προβλήματα αναπνοής κατά τη γέννα, άργησε να πει τις πρώτες λέξεις και να περπατήσει, η κατανόηση του λόγου του είναι πιο πίσω από την ικανότητα έκφρασης, δεν καταλαβαίνει αυτά που διαβάζει, δεν αναπτύσσει κοινωνικό παιχνίδι και είναι αδέξιο, δυσκολεύεται να κατανοήσει τους κανόνες ενός παιχνιδιού και μιλάει με σχολαστικό και επίσημο τρόπο τότε έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα ενός παιδιού με σύνδρομο Asperger.
Κατερίνα Αλεξίου
Λογοθεραπεύτρια
Εξωτερικός Συνεργάτης με τον Πανευβοικό Σύλλογο Χαλκίδος ‘’Άνθρωπος, Ελπίδα, Πολιτισμός Α.με.Α και με Επιστημονικό Διαγνωστικό Θεραπευτικό Κέντρο Χαλκίδος.
Λογοθεραπεύτρια
Εξωτερικός Συνεργάτης με τον Πανευβοικό Σύλλογο Χαλκίδος ‘’Άνθρωπος, Ελπίδα, Πολιτισμός Α.με.Α και με Επιστημονικό Διαγνωστικό Θεραπευτικό Κέντρο Χαλκίδος.
Τράπεζα Πειραιώς:
