Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας

Στην αδιάκοπη αναμέτρηση με την ασύλληπτα ευμετάβλητη κατάσταση της πανδημικής κρίσης της λοίμωξης Covid-19, που εδώ και έναν χρόνο έχει ενσκήψει στη χώρα μας, με τους αλλεπάλληλους περιορισμούς στις δραστηριότητες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής και της λειτουργίας των σχολικών μονάδων, η 6η Μαρτίου, Ημέρα κατά του Ενδοσχολικού Εκφοβισμού και της Ενδοσχολικής Βίας, έρχεται ως αφορμή για να τεθούν νέα ερωτήματα μέσα στη συγκυρία απέναντι στο πολυδιάστατο αυτό φαινόμενο.

Ήταν η περιοδική απομάκρυνση από τον φυσικό χώρο του σχολείου ή/και η τηλεκπαίδευση ‘θετική απάντηση’ για μια καλύτερη καθημερινότητα των μαθητών/τριών που βιώνουν σχολικό εκφοβισμό; Ή ενθυλάκωσαν στους κόλπους τους, όσα τυχόν ‘κρυμμένα’ στις σχολικές κοινότητες ήρθαν στο φως, με τις αμέτρητες ώρες στο διαδίκτυο να εκθέτουν περισσότερο τους/τις μαθητές/τριες στον κίνδυνο του διαδικτυακού εκφοβισμού; Υπήρξαν τα ‘διαλείμματα’ από τη δια ζώσης αλληλεπίδραση, ‘ανακούφιση’ για αυτούς/ές τους/τις μαθητές/τριες ή βρόχος στις διεργασίες του σχολείου για την ανάπτυξη δεσμών σεβασμού, αλληλοβοήθειας και αποδοχής της διαφορετικότητας;  

Για εμάς, τους γονείς και κηδεμόνες των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, αποτελεί βίωμα πως, ανεξαρτήτως αφετηρίας και ορίζοντα, οι κρίσεις εκτυλίσσονται, αν όχι αποκαλύπτοντας ή μεγεθύνοντας ζητήματα ήδη υπαρκτά, τουλάχιστον διατηρώντας εξίσου ορατά τα ίχνη τους. Έτσι, για εμάς, η παρούσα συγκυρία ούτε κομίζει νέες, ούτε φωτίζει άγνωστες πτυχές του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού των παιδιών μας.  

Γιατί, ακόμη και αν η εμφάνισή του μετατοπιστεί σε διαφορετικές περιοχές δραστηριότητας, η ‘διαφορετικότητα’, από όπου και αν πηγάζει, εξακολουθεί να είναι ο πρωταρχικός παράγοντας που αυξάνει κατακόρυφα τις πιθανότητες εκφοβισμού. Και είναι κοινός τόπος, μεταξύ ερευνητών, πως οι μαθητές/τριες με αναπηρία – κινητικούς περιορισμούς, μαθησιακές δυσκολίες, δυσχέρειες στο σχετίζεσθαι κ.α.- αποτελούν ευκολότερα ή/και συχνότερα θύματα στοχοποίησης, που καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά σχολικού εκφοβισμού συγκριτικά με εκείνους/ες χωρίς αναπηρία.   

Παρά τα θετικά βήματα που αναγνωρίζονται τα τελευταία χρόνια προς την κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, της σχολικής κοινότητας, των οικογενειών, σήμερα, παραμένει γεγονός πως τα παιδιά μας, κατά βάση λόγω της αναπηρίας και της ‘ετερότητας’ που αυτή συνεπιφέρει, συνιστούν ευεπίφορο πληθυσμό στον σχολικό εκφοβισμό από τους/τις συνομιλήκους τους, με ή χωρίς περιορισμούς δραστηριότητας. Όπως, επίσης, παραμένει πραγματικότητα πως τα σύνθετα και ποικίλα κοινωνικά και άλλα αίτια του φαινομένου, καθιστούν, αν όχι ατελέσφορη, τουλάχιστον ανεπαρκή την αντιμετώπισή του με απλές συμβουλές, δηλώσεις ενσυναίσθησης, επικριτική ή τιμωρητική διάθεση.

Σε αυτή την αλγεινή πραγματικότητα - που για τους/τις μαθητές/τριες με αναπηρία παρεμβάλλει πρόσθετους μετ’ εμποδίων δρόμους στην εκ των πραγμάτων δύσκολη εκπαιδευτική τους διαδρομή - η προληπτική ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών κοινοτήτων απέναντι στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, στη βάση μιας γόνιμης και ειλικρινούς συνεργασίας όλων των προσώπων που συλλειτουργούν στον σχολικό βίο, παρά την αργόσυρτη πορεία που διαγράφει, αποτελεί ίσως την ασφαλέστερη απαντητική οδό για την προστασία των μαθητών/τριών που βιώνουν τις επιπτώσεις της θυματοποίησης.

Σε αυτή την πορεία, δεν χωρά αμφισβήτηση από καμία πλευρά πως, βασικό έδαφος για να καλλιεργηθεί και να ευδοκιμήσει όποια προσπάθεια, δεν είναι άλλο από το ίδιο το σχολείο, την παιδαγωγική σχέση και λειτουργία που πλήρως μπορεί να αναπτύξει μόνο υπό συνθήκες ‘κανονικότητας’.

Σε αυτή την πορεία, ίσως, σε κάποιον βαθμό, συμβάλει και η προ μηνός απόφαση του Υπουργείου Παιδείας για τη θέσπιση Εσωτερικών Κανονισμών Λειτουργίας των σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης[1], με κεντρικό άξονα, μεταξύ άλλων, την «Πρόληψη φαινομένων Βίας και Σχολικού Εκφοβισμού».

Σε αυτή την πορεία, απέχουν παρασάγγας λογικές που προωθούν τον διαχωρισμό των γενικών και ειδικών εκπαιδευτικών πλαισίων, τείνοντας να προβάλλουν τις τάξεις συνεκπαίδευσης ως ’εστίες κρουσμάτων’ εκφοβισμού των μαθητών/τριών με αναπηρία, με το εσπευσμένα ‘βολικό’ σκεπτικό πως ενισχύουν τη συχνότητα επαφής με το ‘διαφορετικό’, αυξάνοντας τις ευκαιρίες και αφορμές για στοχοποίησή του.   

Σε αυτή την πορεία, εμείς, οι γονείς και κηδεμόνες των παιδιών με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και όλων των ανηλίκων με κάθε μορφής αναπηρία, σήμερα, 6 Μαρτίου 2021, διατηρούμε ενωμένες τις δυνάμεις μας και συνεχίζουμε την κοινή μας προσπάθεια, με πίστη και αισιοδοξία:

…για «Ένα Σχολείο, για Όλους/ες», στους κόλπους του οποίου κάθε μαθητής και κάθε μαθήτρια, με ή χωρίς αναπηρία, θα πορεύεται με αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης….  

…για «Ένα Σχολείο, για Όλους/ες», που θα απαντά με σεβασμό στη ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ του/της ΚΑΘΕΝΟΣ/ΜΙΑΣ μαθητή/τριας και θα εμπνέει την πορεία ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ προς το μέλλον…

…για «Ένα Σχολείο, για Όλους/ες» που, μέσω της συμμετοχής και της αμοιβαιότητας στην κοινότητά του, θα είναι ικανό να καλλιεργεί και ισχυροποιεί συλλογικές άμυνες απέναντι σε κάθε μορφή και έκταση ενδοσχολικής βίας και ενδοσχολικού εκφοβισμού!