25 Μαρτίου : Ευαγγελισμός Της Θεοτόκου

Σήμερα η εκκλησία μας εορτάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Το χαρμόσυνο μήνυμα της θείας ενσάρκωσης  που ο θεόσταλτος αρχάγγελος Γαβριήλ ανήγγειλε στη Παρθένο Μαρία. Η εορτή του Ευαγγελισμού είναι θεομητορική εορτή και είναι η μόνη από τις 5 θεομητορικές εορτές που βασίζονται στην Καινή Διαθήκη.

Οι αρχές της εορτής του Ευαγγελισμού δεν είναι επακριβώς γνωστές. Ίσως να επέδρασε στη σύσταση της εορτής το γεγονός ότι η Αγία Ελένη έκτισε στη Ναζαρέτ βασιλική, στην οποία περιλαμβανόταν κατά παράδοση ο οίκος της Θεοτόκου, όπου αυτή δέχθηκε τον Ευαγγελισμό, Οι πρώτες μαρτυρίες βρίσκονται στον Άγιο Πρόκλο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, το 430 μ.Χ. και στο Πασχάλιον Χρονικόν (624 μ.Χ.), όπου χαρακτηρίζεται ως συσταθείσα στις 25 Μαρτίου από τους θεοφόρους δασκάλους. Η μεγαλοπρεπής πανήγυρης  του Ευαγγελισμού ετελείτο από τους Βυζαντινούς στη Κωνσταντινούπολη στο ναό των Χαλκοπρατείων στην οποία οι  αυτοκράτορες  κατά το έθιμο πήγαιναν με πομπή .

Σημειώνουμε ότι κατά τη περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η συνοικία Χαλκοπρατεία στη Κωνσταντινούπολη θεωρείτο σπουδαία συνοικία και εκεί ήταν εγκατεστημένα τα χαλκουργεία και εκεί εργάζονταν οι χαλκοπράτες [χαλκουργοί] .
Τα Χαλκοπρατεία ήταν μια μεγάλη στοά που λέγεται ότι  είχε αναγείρει ο Μέγας Κωνσταντίνος  και βρισκόταν  πολύ κοντά στο ναό της Αγίας Σοφίας που χτίστηκε αργότερα.. Ιδιαίτερης φήμης επίσης ήταν και ο "ναός της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων", που κτίσθηκε αργότερα και λειτουργούσε ως προσκυνηματικό παρεκκλήσιο της Αγιάς Σοφιάς. Για την ανέγερση του ναού άλλοι λένε ότι άρχισε να κτίζεται απο την αυτοκράτειρα Πουλχερία και ότι ολοκληρώθηκε επί Λέοντος Στο ναό αυτόν φυλάσσονταν η "Τίμια Ζώνη" της Παναγίας . Επίσης κατά το 532 για μικρό χρονικό διάστημα  υπήρξε η έδρα του πατριαρχείου μετά την πυρκαγιά της Αγίας Σοφίας.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΟ 1600  El Gkreco

Η Βυζαντινή υμνογραφία της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου είναι  πανηγυρική, αλλά  και με μεγάλη ποιητική  και  ιστορική ακόμα αξία .Συνδέεται δε  με ιστορικά γεγονότα του Βυζαντίου, που διακρίνονται από αισθήματα κατάνυξης και ευλάβειας. Οι μεγάλοι υμνογράφοι της εκκλησίας στους ύμνους τους συμπυκνώνουν με τους απαράμιλλους στίχους όλη τη θεολογία της Εκκλησίας.

Λαογραφικά
Ως έθιμο για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου καθιερώθηκε ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά.  Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, η Εκκλησία επιτρέπει  στους πιστούς να φάνε ψάρι μόνο δύο φορές, του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.
Όλοι γνωρίζουμε ότι την Ημέρα του Ευαγγελισμού το παραδοσιακό ελληνικό τραπέζι συνηθίζεται να περιλαμβάνει το μπακαλιάρο σκορδαλιά . Το έθιμο αυτό στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκε  κατά τον 15ο αιώνα . Η επιλογή του έγινε για καθαρά οικονομικούς λόγους και ο κόσμος των ορεινών και απομακρυσμένων  περιοχών της χώρας μας  μπορούσε να προμηθευτεί εύκολα τον παστό μπακαλιάρο .
Το συγκεκριμένο ψάρι είναι ευρέως γνωστό από την εποχή των Βίκινγκς, το 800 μ. Χ. και οι πρώτοι που το πάστωσαν είναι οι Βάσκοι  και οι οποίοι ξεκίνησαν και το εμπόριο του μπακαλιάρου και το ονόμασαν «ψάρι του βουνού».