Τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου η γη βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο της ετήσιας τροχιάς της από τον ήλιο και ονομάζεται αφήλιο. Αυτό το γεγονός δεν πρέπει να μας δημιουργεί απορία, ότι εν τούτοις οι θερμοκρασίες που επικρατούν είναι πολύ υψηλές . Είναι γνωστό ότι αυτό οφείλεται αποκλειστικά στη κλίση του άξονα της γης και δεν έχει καμιά σχέση αν η γη βρίσκεται στο περιήλιο ή στο αφήλιο της τροχιάς της > Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ο Ήλιος ευνοεί το βόρειο ημισφαίριο γιατί οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας πιο κάθετα και έτσι ενώ το βόρειο ημισφαίριο έχει καλοκαίρι , το νότιο ημισφαίριο έχει χειμώνα.
 |
| Διάγραμμα των γίηνων εποχών του έτους όπω φαίνονται από τον Βορρά |
Η ονομασία του μήνα καθιερώθηκε το 45 π.Χ από τον ρωμαίο στρατηγό και πολιτικό Μάρκο-Αντώνιο συγγενή του Καίσαρα , που έμεινε περισσότερο γνωστός στην ιστορία από τον σφοδρό
έρωτά του προς τη βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα την τελευταία απόγονο της δυναστείας των Μακεδόνων Πτολεμαίων, διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου.
Ο Μάρκος – Αντώνιος ονειρεύτηκε μαζί με την Κλεοπάτρα να ιδρύσει ένα μεγάλο ελληνορωμαϊκό κράτος ,με κέντρο την ελληνική ανατολή, ως συνέχεια βασιλείου του Μ. Αλεξάνδρου, τα όνειρά τους ανετράπησαν από τον μετέπειτα αυτοκράτορας Οκταβιανός. Ο αυτοκράτορας Γάϊος Ιούλιος Καίσαρ ήταν εξέχουσα ρωμαϊκή προσωπικότης από τις μεγαλύτερες της παγκόσμιας ιστορίας και έζησε από το 100-44 π.Χ
Το όνομα του συνδέθηκε με την πιο λαμπρή ,αλλά και πιο ταραγμένη ιστορική περίοδο της αρχαίας Ρώμης. Ήταν δεινός ρήτορας , φίλος της επιστημονικής γνώσης , της τέχνης και διακρίθηκε για τη σαφήνεια , τη γλαφυρότητα και την κλασσική λιτότητα του ύφους του . Διοργάνωσε το ρωμαϊκό κράτος και ενοποίησε τα κατακτηθέντα έθνη υπό των ρωμαίων πολιτικά ,στρατιωτικά και πολιτιστικά. Αποτέλεσμα να δημιουργήσει επί των ημερών του την απέραντη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Εξ αιτίας της σιδηράς πειθαρχίας που εφήρμοζε στις ρωμαϊκές λεγεώνες προήλθε και ο όρος της νεώτερης ιστορίας «καισαρισμός»,που σημαίνει την αυταρχική ή και δικτατορική πολιτική εξουσία, καθώς και το όνομά του Καίσαρ έκτοτε σημαίνει αυτοκράτορας, όπως γερμανικά Κάιζερ , ρωσικά Τσάρ.
ο Ιούλιος Καίσαρας είχε γεννηθεί στις 7 του μήνα. Μεταρρύθμισε το μέχρι τότε υπάρχον ρωμαϊκό ημερολόγιο και το καθιέρωσε ανά την επικράτεια, γνωστό ως Ιουλιανό, που διατηρήθηκε μέχρι το Μάρτιο του 1923 και στην Ελλάδα οπότε αντικαταστάθηκε από σημερινό ισχύον «Γρηγοριανό».
Με το αττικό ημερολόγιο ο μήνας Ιούλιος αντιστοιχούσε με το 2ο 15θήμερο του Σκιροφοριώνα και το 1ο 15θήμερο του Εκατομβιώνα.
Κατά τον Σκιοφοριώνα τελούσαν στην αρχαία Αθήνα μεγάλες γιορτές προς τιμήν της Αθηνάς . Με μεγάλες τιμές και σε πομπή από την Ακρόπολη της Αθήνας μετέφεραν το λευκό Σκίαδο [καπέλο] της Θεάς στο Σκίρον, ένα προάστιο των Αθηνών επί της Ιεράς Οδού ,κάτω από αυτό βάδιζαν οι συνοδοί ιερείς της πομπής. Το Σκίαδο εθεωρείτο εφεύρημα της θεάς και συμβόλιζε την προστασία που πρόσφερε στην πόλη και τους αγρούς από το ηλιακό καύμα τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς και την ευφορία της γης . Στην πομπή μετέφεραν και το κώδιο του Δία, δηλαδή δέρμα κριού που θυσίαζαν στον Μελείχιο Δία για να εξασφαλίσουν την ευμένεια του καθώς και των υπολοίπων θεών υπέρ της πόλεως , ώστε όλοι να βοηθήσουν στο να αποτραπεί ο υπερβολικός καύσωνας και οι ζημιές στην γεωργική παραγωγή.
Το όνομα Μειλίχιος κατά την αρχαιότητα ήταν επίθετο θεών ,εμείς μειλίχιο λέμε τον πράο ,τον ήπιο . Κατά τον Παυσανία υπήρχε στον Κηφισό αρχαίος βωμός του Μειλίχιου Δία.
Ο Εκατομβιώνας αντιστοιχούσε με το χρονικό διάστημα 17 Ιουλίου εκείνη την ημέρα γιορτάζουμε την μνήμη της Αγίας Μαρίνας και διαρκούσε μέχρι και τις 15 Αυγούστου
που γιορτάζουμε την κοίμηση της Παναγίας.
Σύμφωνα με το αττικό ημερολόγιο ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και την ονομασία του την είχε πάρει από τα Εκατόμβαια που τελούσαν κατά την διάρκεια του προς τιμήν του Απόλλωνα. Τα Εκατόμβαια ήταν δημόσιες γιορτές . Τα πιο αξιομνημόνευτα εκατόμβαια θα μπορούσαμε να πούμε ότι ετελούντο στη Γόρτυνα της Κρήτης, στη Σπάρτη, στην Αθήνα προς τιμήν ιδιαιτέρως του Απόλλωνα και της Αθηνάς .
Ο ελληνικός λαός ονομάζει τον Ιούλιο Αλωνάρη ή Αλωνιστή , γιατί στα πιο πολλά μέρη της Ελλάδας αλωνίζουν τα σιτάρια και κριθάρια. Τα πιο παλιά χρόνια το αλώνισμα γινόταν με τα άλογα ή τα βόδια. Το αλώνι βρισκόταν πάντα σε τοποθεσία που φυσούσαν περισσότεροι άνεμοι. Ήταν στρωμένο με πέτρα ή με χώμα. Το αλώνισμα γινόταν κάτω από τον καυτό ήλιο. Δουλειά πολύ σκληρή που ήθελε μεγάλη αντοχή και γρηγοράδα. Όλη η αγωνία τους επικεντρωνόταν να μην πιάσει ξαφνική βροχή, χαλάζι, φωτιά και θα καταστρεφόταν όλη έτσι η σοδειά . Σ’ ένα του ποίημα γράφει ο Γεώργιος Δροσίνης (1859-1951): «Στ’ αλώνια καλοσάρωτα / και ξεχορταριασμένα /θα ξαπλωθούν οι θημωνιές / ξανθόμαλλες πλεξίδες».
Το παραδοσιακό αλώνισμα γίνεται με άλογα ή βόδια , ανάλογα την περιοχή, που γυρίζουν γύρω, γύρω στο αλώνι. Τα άλογα πατούσαν γρήγορα και με πηδήματα και τρίβουν τα στάχια , ώστε να ξεχωρίσει το άχυρο από τον καρπό, ενώ τα βόδια αργά αλλά σταθερά έκαναν την ίδια εργασία. Αφού τελείωναν τα ζώα το ξεχώρισμα του σταριού από το άχυρο ,έρχεται οι σειρά του λιχνίσματος με τον ξύλινο λιχνιστήρι όπως το λένε ,σήκωναν ψηλά τα άχυρα προς την κατεύθυνση του αέρα , έτσι ώστε να τα πάρει ο αγέρας πιο μακριά και να απομείνει μέσα στο αλώνι ο καρπός . Μετά μάζευαν το στάρι ή το κριθάρι σε σωρούς και αφού το σταύρωναν με το φτυάρι η το λιχνιστήρι χάραζαν και ένα κύκλο γύρω από τον σταυρό , έτσι πίστευαν ότι προφύλασσαν τη σοδειά τους από το κακό μάτι . Στη συνέχεια κάρφωναν και το φτυάρι η το λιχνιστήρι στη μέση του σωρού και άρχιζαν να σκεπάζουν ρίχνοντας τον καρπό πάνω τους και ευχόμενοι μεταξύ τους και του χρόνου. Αυτές τις ίδιες κινήσεις τις έκαναν και οι αρχαίοι Έλληνες ,δηλαδή έμπηγαν και αυτοί πάνω στους σωρούς του σταριού ένα φτυάρι και μάλιστα γιόρταζαν τα Θαλύσια προς τιμήν της Δήμητρας , της θεάς της γεωργίας, που την τελούσαν όταν άρχιζαν την συγκομιδή. Στις θυσίες που έκαναν πρόσφεραν τα πρώτα δημητριακά της συγκομιδής και οι γεωργοί έψελναν ύμνους ,θέλοντας έτσι να διαδηλώσουν την ευγνωμοσύνη τους για την «ευθαλίαν και ευφορίαν» και έφτιαχναν το πρώτο θαλύσιο ψωμί . Αυτό το έθιμο για το πρώτο ψωμί που κάπου πάντα το προσφέρουν γίνεται και σήμερα. Στη Θράκη μάλιστα το κάνουν κουλούρι και το λένε τζιτζικοκούλουρο , επειδή το προσφέρουν στα τζιτζίκια που με το τραγούδι τους δίνουν δύναμη και κουράγιο στους θεριστές και αλωνιστές να συνεχίσουν την κοπιαστική δουλειά τους . Υπάρχει και χαρακτηριστικό τετράστιχο που φαίνεται να τραγουδά ο τζίτζικας
Θερίσετ’ αλωνίσετε,
Δεματοκουβανήσετε,
Κι εγώ το κουλικάκι (κουλουράκι)
Θέλω να με το δώσετε.
Μετά από όλα τα τελετουργικά ακολουθούσε το μέτρημα του καρπού με τον απλοπίνακα (1/4 του μοδιού). Στα πιο παλιά χρόνια στο μέτρημα παραβρίσκονταν αυτοί που είχαν δικαίωμα πληρωμής με καρπό για την δουλειά τους , ο αγροφύλακας , ο παπάς, ο αλετράς, ο υδρονομέας, και άλλοι. Επι τουρκοκρατίας πλήρωναν το 1/10 της παραγωγής το λεγόμενο δεκατιάτικο και αυτό που απόμενε το κουβαλούσαν αφού το έριχναν σε σακιά στα σπίτια τους.
Τον Ιούλιο τον λένε και γυαλιστή γιατί τώρα τα σταφύλια και γυαλίζουν οι ρώγες τω σταφυλιών για τούτο λένε το χαρακτηριστικό
Τζίτζικας ελάλησε,
μαύρη ρόγα γυάλισε,
μαύρη και γυαλιστερή.
Αυτό το μήνα δυναμώνει η ζέστη τα μικρόβια κυκλοφορούν περισσότερο και παλαιότερα οι ασθένειες και οι επιδημίες αυτή την εποχή φούντωναν όπως οι θέρμες η ελονοσία που ήταν συχνά και αιτία η θα μπορούσαμε να τις θεωρήσουμε προάγγελους της φυματίωσης . Για τούτο ο λαός μας εναπόθετε όλες τις ελπίδες του στους αγίους που γιόρταζε και αν παρατηρήσετε οι Άγιοι αυτού του μήνα είναι γιατροί , θεραπευτές και θαυματουργοί.
Θρησκευτικές εορτές του Ιουλίου
Τον Ιούλιο εορτάζονται πολλές και μεγάλες εορτές αφιερωμένες στους αγίους «ιατήρες».
1η Ιουλίου Κοσμά και Δαμιανού γνωστοί και πολλοί αγαπητοί Άγιοι ο Κοσμάς και ο Δαμιανός ήταν γιατροί και προσφέρανε τις υπηρεσίες τους δωρεάν γι’ αυτό ονομάστηκαν Ανάργυροι.Έζησαν κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ. Η αφιλοκερδής δραστηριότητά τους εξόργισε τον έπαρχο ,ο οποίος τους ζήτησε να αποκηρύξουν την πίστη τους αυτοί αρνήθηκαν τους βασάνισε και στο τέλος τους αποκεφάλισε. Στις εικόνες παριστάνονται να κρατούν ιατρικά εργαλεία και κουτί με φάρμακα. Τους αποδίδονται πολλά θαύματα. Άγιοι Ανάργυροι και θαυματουργοί Επισκέψασθε τας ασθενείας ημών / δωρεάν ελάβατε , δωρεάν δότε ημίν.
 |
| Η Κιβωτός με τα ιερά λείψανα των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού [κρανία] στο Μόναχο |
2 Ιουλίου Η κατάθεση της τιμίας εσθήτος της δεσποίνης ημών Θεοτόκου εν Βλαχέρναις. Σήμερα η εκκλησία εορτάζει. Αξίζει να αναφερθούμε στον μεγαλοπρεπή ναό της Παναγίας των Βλαχερνών που οι βυζαντινοί θαύμαζαν για την ομορφιά της και οι βυζαντινοί συγγραφείς έλεγαν χαρακτηριστικά ότι ανθαμιλλάται το ουράνιο κάλλος. Ήταν κτισμένη μεταξύ του 6ου λόφου και του Κερατίου κόλπου , δεν πρέπει φυσικά να λησμονούμε ότι η Κωνσταντινούπολης ήταν επτάλοφος όπως και η Ρώμη. Η περιοχή που προαναφέραμε ονομαζόταν Βλαχέρναι εξ ου και το όνομα της μονής. Στην ίδια περιοχή υπήρχε το λεγόμενο «Παλάτι των Βλαχερνών» που ήταν η αγαπημένη κατοικία του Μανουήλ Κομνηνού.
Πρώτοι κτήτορες του Ναού αναφέρονται ο Αυτοκράτορας Μαρκιανός και η Αυγούστα Πουλχερία [450 – 457 ] .Όλοι οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου βοήθησαν τον Ναό, ο οποίος έγινε από τους ποιο λαμπρούς του Βυζαντίου. Στον Ναό εφύλασσαν την εσθήτα της Παναγίας , την Τιμία Ζώνη της καθώς και την αχειροποίητη εικόνα του Σωτήρος [γνωστή ως Άγιον Μανδήλιον].Την Παναγία ο λαός μας την ονομάζει καψοδεματούσα ή Καψοχεροβολού ή Καψαλωνού ή Βουλιάχτρα, διότι αλλοίμονο στο γεωργό που δεν θα σταματήσει τη δουλειά του για να τιμήσει την γιορτή της . Ή θα καούν τα δεμάτια του σταχιού στο χωράφι, ή θα καεί ο καρπός στ’ αλώνι ή μπορεί και να βουλιάξει το ίδιο το αλώνι. Μια παράδοση μας αναφέρει ότι, μια γυναίκα θέριζε και όταν της είπαν να μην θερίζει τέτοια μέρα είπε «και τι θα πάθω; Θα μου καούν τα δεμάτια» ; Και πράγματι δεν πρόλαβε να το πει και πιάσανε φωτιά θερισμένα και αθέριστα.
3 Ιουλίου Αγίου Υακίνθου.
Ο Άγιος Υάκινθος καταγόταν από την Καισαρεία της Καππαδοκίας υπήρξε, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, θαλαμηπόλος του αυτοκράτορα Τραϊανού, ο οποίος του ζήτησε να απαρνηθεί τον Χριστό. Εκείνος αρνήθηκε και φυλακίστηκε 12 χιλιόμετρα νότια από τα Ανώγεια της Κρήτης, στην ορεινή περιοχή Φούρνοι, όπου του έδιναν φαγητά ποτισμένα με το αίμα ζώων που είχαν θυσιαστεί σε είδωλα.
Ο Άγιος αρνήθηκε το φαγητό επί σαράντα ημέρες και τελικά πέθανε από ασιτία το 98 μ.Χ., σε ηλικία 20 ετών. Οι φρουροί του βρήκαν στο κελί του αγγέλους που κρατούσαν λαμπάδες να τον στεφανώνουν, το λείψανο του ετάφη στην πατρίδα του, την Καισάρεια, από έναν συγκλητικό που του ξαναέδωσε το φως του.
Η σύγχρονη λατρεία του Αγίου ξεκινά από τα Ανώγεια της Κρήτης, με τα Υακίνθεια, και εξαπλώνεται σιγά - σιγά σε όλη την Ελλάδα. Θεωρείται ο Άγιος του έρωτα, των αγνών αισθημάτων, της δημιουργίας και της έμπνευσης. Ειδικότερα, όσοι προτιμούν να γιορτάζουν τον, κατά την κρητική παράδοση, Έλληνα Άγιο της αγάπης επισκέπτονται το ναό του Αγίου Υακίνθου, ένα λιτό, κυκλικό, πέτρινο κρητικό ναό που είναι κτισμένος σε υψόμετρο 1.200, στον Ψηλορείτη.
Ο ναΐσκος του Αγίου Υακίνθου φέρει σχήμα Κρητικού μητάτου , κυκλικός πέτρινος και στηρίζεται στους κανόνες της υστερομινωϊκής αρχιτεκτονικής . Φέρει στα 2 μέτρα και άνοιγμα κορυφής με διάμετρο 30 εκ. Τον σχεδιασμό και την επίβλεψη ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Σταύρος Βιδάλης.
Στα Υακίνθεια, σε ένα συγκερασμό της αρχαιοελληνικής και της χριστιανικής γιορτής, κάθε καλοκαίρι, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, τιμώνται η νιότη και η αγάπη, με πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, που διαρκούν τρεις ημέρες. Έχουν εξελιχθεί, μάλιστα, σε θεσμό και αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών και μουσικών από την Κρήτη και άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και όλη τη Μεσόγειο.
Στο μουσικό κομμάτι των εκδηλώσεων έντονη είναι η σφραγίδα του Λουδοβίκου των Ανωγείων, διοργανωτή των Υακινθείων από το 1998, που με το δικό του ιδιαίτερο, χαρισματικό τρόπο τραγουδά τον έρωτα και την προσδοκία του.
7 Ιουλίου Κυριακής μεγαλομάρτυρας ,Αγία θεραπεύτρια.
Η Αγία Κυριακή έζησε και αγίασε στη Νικομήδεια της Μ. Ασίας τον 3ο αιώνα , είναι θεραπεύτρια για κάθε είδους αρρώστια. Θεραπεύει αδιάκριτα ανθρώπους και ζώα. Πολλά ξωκλήσια της Αγίας είναι σπαρμένα σ’ ακρογιαλιές και λιμανάκια. Αυτή την ημέρα οι χωρικοί δεν θερίζουν, ούτε αλωνίζουν, μα ούτε και ζυμώνουν , διότι το ψωμί γίνεται μαύρο .
8 Ιουλίου Προκοπίου του μεγαλομάρτυρα. Ο λαός μας λέει πρέπει να είναι λίγη η δουλειά σου την ημέρα της γιορτής του για να προκόψει.
Ο Προκόπης κόφτει αγούρια
Η Αγια Μαρίνα σύκα,
Και του Αι - Λιάς τα σταφυλάκια
Μες στα βεργοπανεράκια.
Έτσι λένε στο Μεσολόγγι, γιατί τότε ωριμάζουν τα’ αγγούρια. Αλλά και οι γυναίκες που δεν έχουν παιδιά ζητούν την βοήθειά του για να αποκτήσουν.
15 Ιουλίου. Κηρύκου και Ιουλίτης
Η Αγία Ιουλίτα, έζησε κατά την εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Καταγόταν από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας. Λόγω των διωγμών επί Διοκλητιανού πήρε το γιο της τον Κήρυκο και πήγε στην Σελεύκεια και στην συνέχεια στην Ταρσό για να σωθούν και εκεί επικρατούσε η ίδια ζοφερή κατάσταση συνελήφθη από τον ηγεμόνα Αλέξανδρο, ο οποίος την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια μπροστά στο παιδί της. Στην συνέχεια προσπάθησε αλλάξει την πίστη του παιδιού . Αυτό όμως επικαλέστηκε το όνομα του Χριστού και έδωσε μία δυνατή κλωτσιά στην κοιλιά του , ο οποίος εξοργίστηκε τόσο πού το πέταξε από τα σκαλιά σπάζοντας το κρανίο του μικρού.. Η δε μητέρα του μετά από λίγο, αφού υπεβλήθη σε πολλά και φρικτά βασανιστήρια, παρέδωσε το πνεύμα της
Ξωκλήσι των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίτης υπάρχει στη περιοχή «Στατόρι» της Άνω Στενής Ευβοίας και Ιερά Γυναικεία Μονή στο Σιδηρόκαστρο Σερρών
17 Ιουλίου Αγίας Μαρίνας η Μεγαλομάρτυς
Εορτάζεται η μνήμη της Αγίας Μαρίνας η οποία «ξε-μαραίνει», αναζωογονεί δηλαδή, τα καχεκτικά παιδιά. Στη γιορτή της στο Θησείο στην Αθήνα συνήθιζαν να περνούν ξάγρυπνοι τη νύχτα όσοι είχαν άρρωστα παιδιά, αλλάζοντας τα ρούχα τους μπροστά στην εικόνα της. Και οι γιορτές συνεχίζονται με την οσιομάρτυρα.
Ακολουθούν :
- 20 Ιουλίου Προφήτη Ηλία
- 23 Ιουλίου Απολλωνίου μάρτυρος
- 25 Ιουλίου Ολυμπιάδος
- 26 Ιουλίου Αγίας Παρασκευής
- 27 Αγίου Παντελεήμονος.
Πανευβοϊκός Σύλλογoς Γονέων,
Κηδεμόνων & Φίλων Α.με.Α «ΑΝΘΡΩΠΟΣ-ΕΛΠΙΔΑ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» τηλέφωνο : 22210-29139
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου